| “Η ομιλία της Nancy Horton“…. | |||
| 15/09/2015
Η Νάνσυ Χόρτον είναι κόρη του Τξόρτζ Χόρτον Γενικού Προξένου της Αμερικής στη Σμύρνη ο οποίος βρισκόταν στην Σμύρνη την δραματική αυτή περίοδο του 1922. Συνάντησα την Νάνσυ Χόρτον , πρόσφατα, μέσα στο 2003, στην Γλυφάδα όπου ακόμα ζει. ( Συνάντησα την Νάνσυ και πάλι στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2009. Πρέπει να είναι ένας από τους τελευταίους μάρτυρες, εν ζωή, της καταστροφής της Ελληνικής Σμύρνης.) Η Νάνσυ είναι ένα ζωντανό μνημείο της περιόδου της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ζει μέσα στα έγραφα μεγάλης ιστορικής αξίας, τα οποία κληρονόμησε από τον πατέρα της και έχει αφιερώσει την ζωή της για να σώσει την δουλειά του Πατέρα της και αυτό που πιστεύει ότι είναι η απόδειξη της απώλειας ενός ολόκληρου πολιτισμού. Παρακάτω παραθέτω δημοσίευμα από Ελληνοαμερικανική εφημερίδα με το κείμενο ομιλίας προς την Επιτροπή Εθνικών Θεμάτων της Ελληνοαμερικάνικης Ομοσπονδίας. Πρωινή Ελληνοαμερικανική Εφημερίδα
Volume 17 No 6872 Νέα Υόρκη Σαβ. – Κυρ. 24-25 Ιουλίου 1993 Η ομιλία της Nancy Horton, στη Φιλαδέλφεια (του Λάμπρου Παπαντωνίου) Η κα Νάνσυ Χόρτον, μοναδική κληρονόμος των αειμνήστων Τζορτζ Χόρτον και Νικολάου Σακόπουλου, συνεχίζει αδιάκοπα τους αγώνες των προγόνων της, για τα δίκαια του Ελληνισμού, με σειρά από διαλέξεις που δίνει ανά τον κόσμο. Πρόσφατα επισκέφθηκε τη Μελβούρνη, το Σίδνεϋ. Απ’ όπου κι αν πέρασε έγινε αντικείμενο θερμών εκδηλώσεων. Μετά πάθους αναφέρεται στην ανεκτίμητη δουλειά του πατέρα της για ότι έκανε από τη θέση του Γενικού Προξένου της Αμερικής στη Σμύρνη για να σώσει τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας που τον υπεραγαπούσε. Αλλά και σ’ αυτήν του παππού της ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΑΚΟΠΟΥΛΟΥ που συντέλεσε τα μέγιστα στην ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 1992, βρέθηκε στη Φιλαδέλφεια, προσκεκλημένη της Επιτροπής Εθνικών Θεμάτων της Ελληνοαμερικάνικης Ομοσπονδίας της περιοχής για να μιλήσει. Τ ο Σάββατο 22 Φεβρουαρίου πήρε το τρένο ΑΜΤΡΑΚ και αναχώρησε από την Ουάσιγκτον για την Φιλαδέλφεια συνοδευόμενη από τον γράφοντα. Εκεί την υποδέχθηκαν ο Πρόεδρος της Επιτροπή, γιατρός Θεόδωρος Λύρας, στο σπίτι του οποίου και φιλοξενήθηκε και ο Γενικός Γραμματέας του Συλλόγου Σερραίων «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑΣ», κ. Σταύρος Σταυράκης. Έφθασε φορτωμένη με μία τσάντα χαρτιά και έγγραφα για την τραγωδία της Μικράς Ασίας. Η εκδήλωση έλαβε χώρα στην αίθουσα τελετών του Ιερού Αγίου Δημητρίου. Την κα Χόρτον παρουσίασαν στο πολυπληθές ακροατήριο ο γιατρός κ. Λύρας και ο πρόεδρος της Ελληνοαμερικανικής Ομοσπονδίας κ. Δήμος Βασιλείου. Με μυσταγωγία όλοι άκουγαν την γλαφυρή ομιλία της, που με την ίδια συνέπεια και υπευθυνότητα των προγόνων της, τονίζοντας αυτό που έλεγε ο πατέρας της: Αν τα πλοία των μεγάλων δυνάμεων που βρίσκονταν στο λιμάνι της Σμύρνης έριχναν έστω και μια κανονιά, έναν πυροβολισμό, θα σωζόταν η πόλη από την καταστροφή και την οργή των Τούρκων. Στο τέλος της ομιλίας της παρουσίασε και βιντεοκασέτα με αυθεντικές σκηνές από την μεγάλη καταστροφική πυρκαγιά της Σμύρνης, που την έβαλαν οι Τούρκοι. Απέσπασε τα πιο θερμά χειροκροτήματα και στη συνέχεια με την ιδιαίτερη καλοσύνη που την διακρίνει, μίλησε σε όλους ξεχωριστά και υπέγραψε αυτόγραφα. Ήταν μια εκδήλωση μνημόσυνο που θα μείνει αξέχαστη στη Φιλαδέλφεια. Το πλήρες κείμενο της ιστορικής αυτής ομιλίας έχει ως εξής: Φίλοι μου, Επιτρέψτε μου να σας πω το πόσο τιμητικά αισθάνομαι για την προσήλωση σας να έλθω εδώ και να συμμεριστώ μαζί σας την δουλειά του πατέρα μου. Πολλοί αρχικά ενδιαφέρονται για τις πολιτικές απόψεις της Μικρασιατικής υπόθεσης. Αλλά από την στιγμή που βρισκόμαστε σε Εκκλησία θα μου επιτρέψετε να έφερνα στη δημοσιότητα τα μυσταγωγικά και ευσυγκινησιακά στοιχεία που σχετίζονται με αυτήν. Αφού μου ζητήθηκε να μιλήσω σχετικά με τη δουλειά του πατέρα μου και τις εμπειρίες του στην περιοχή θέλω να πω ότι είχε μυσταγωγικούς δεσμούς με την Σμύρνη. Πώς ένας γιάγκης, δεκάτης γενιάς, από μία μικρή πόλη της Νέας Υόρκης αναμίχθηκε τόσο πολύ σε μια πόλης της Μικρασιατικής ακτής; Μικρό αγοράκι ακόμη άκουγε από τον πατέρα του να διαβάζει την Αγία Γραφή. Ανάμεσα σε αυτήν ήταν και η Αποκάλυψη. Η αναφορά της Σμύρνης ως η τελευταία των 7 πόλεων της Αποκάλυψης που επέζησε φαίνεται, πώς εντυπωσίασε το μικρό αγοράκι σε όλη του την ζωή. Τού πρόσφεραν πολλά άλλα διπλωματικά πόστα, που θεωρούνταν μεγάλα και ενδιαφέροντα, αλλά είπε ότι η Σμύρνη ήταν η Μέκκα των φιλοδοξιών του. Φαίνεται σχεδόν αναπόφευκτο, ότι έπρεπε ο πατέρας μου να τοποθετηθεί εκεί, για να ζήσει την καταστροφή και το θάνατο της. Δοθέντος του περιορισμένου χρόνου θα παραλείψω μέρος της δουλειάς του σ’ αυτήν την περιοχή του κόσμου που υπήρξε μεγάλη. Θα προσπαθήσω να εξηγήσω την Μικρασιατική Καταστροφή, αρχίζοντας από τα αίτια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πατέρας μου, μου είπε ότι «για πρώτη φορά στα 100 χρόνια η αμερικανική σημαία είχε υποσταλεί στο Προξενείο». Η νίκη των Ελλήνων στον πόλεμο κατά των Βουλγάρων και ο επακολουθήσας αγώνας για την Θεσσαλονίκη κέρδισαν το θαυμασμό των βρετανών πολιτικών και ειδικότερα του Λόιντ Τζόρτζ. Προφανώς άρχισε να γίνεται αντιληπτό, ότι μερικά εδάφη κρατημένα από τους Έλληνες θα μπορούσαν να ήσαν πολύ σημαντικά για την Μεγάλη Βρετανία. Γι αυτό οι Βρετανοί προσκάλεσαν τον Βενιζέλο στο Λονδίνο. Ήθελαν μία βάση κοντά στην Αδριατική Θάλασσα: Το Αργοστόλι της Κεφαλλονιάς. Η Ελλάδα έλεγαν, ως αντάλλαγμα θα μπορούσε να έχει την Κύπρο. Οι Έλληνες όμως, δεν αντιλήφθησαν ότι ο Λόιντ Τζόρτζ δεν θα μπορούσε να επιβάλλει μία πολιτική που δεν θα είχε προηγουμένως την έγκριση της κυβερνούσας τάξης στην Αγγλία. Τον Ιανουάριο του 1915, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Sir Edward Grey, τηλεγράφησε στο βρετανό πρέσβη στην Αθήνα, δίνοντας οδηγίες να προσφέρει στην Ελλάδα σημαντική εδαφική αποζημίωση στην Μικρασιατική ακτή. Σε αντάλλαγμα η Ελλάδα θα έμπαινε στον πόλεμο παρά το πλευρό των συμμάχων. Αν ο κ. Βενιζέλος επιθυμεί μία οριστική υπόσχεση δεν θα υπήρχε καμία δυσκολία να την αποκτήσει, του έγραφαν οι βρετανικές αρχές της περιόδου εκείνης. Ο Βενιζέλος συμφώνησε να δεχθεί συμμαχικά στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και οι υποστηριχτές του αντέδρασαν για την παραβίαση της ελληνικής ουδετερότητας. Κατά συνέπεια η κίνηση Βενιζέλου έσπασε από τη βασιλική κυβέρνηση της Αθήνας. Έτσι, το 1916, υπήρχαν δύο ελληνικά κράτη. Τον Μάιο του 1919, στη διάρκεια των τελευταίων ημερών της Διάσκεψης των Παρισίων, οι Λόιντ Τζορτζ και Ελευθέριος Βενιζέλος αποφάσισαν, όπως ελληνικά στρατεύματα καταλάβουν την Σμύρνη. Μια απόφαση που αντικρούστηκε από πολλούς πολιτικούς άνδρες. Στις 14 Μαΐου, συμμαχικές μονάδες κατέλαβαν θέσεις στο λιμάνι της Σμύρνης. Την επομένη αποβιβάστηκαν ελληνικά στρατεύματα. Τον Αύγουστο του 1920, η Κυβέρνηση του Σουλτάνου υπέγραψε τη συνθήκη των Σεβρών με την Τουρκία. Κατά τη συνθήκη, οι Έλληνες θα απαλλάσσονταν από τα χέρια των Οθωμανών Τούρκων και όλη η υπόλοιπη περιοχή θα ήταν υπό τον έλεγχο διεθνούς αποστολής. Όμως, η Συνθήκη ποτέ δεν επικυρώθηκε. Παράλληλα, με την αντίσταση των Νεοτούρκων στην Άγκυρα, η Ιταλία αρνήθηκε να την υπογράψει, φοβούμενη την Ελλάδα ως οικονομικό αντίπαλο. Οι Γάλλοι την ματαίωσαν από το φόβο αυξημένης βρετανικής επιρροής στην περιοχή. Έτσι μία μεγάλη ευκαιρία να διευθετηθεί το πολύπλοκο πρόβλημα της Εγγύς Ανατολής χάθηκε, μετά τα γεγονότα αυτά που έλαβαν χώραν. Με τον εθνικιστικό τουρκικό στρατό στα πεδία, μόνο μια νίκη του Ελληνικού Στρατού θα μπορούσε να επιβάλλει τη συνθήκη. «Η ασφάλεια των καταπιεζομένων μειονοτήτων εξαρτώνταν μόνο από αυτή». Όταν ο Κεμάλ αρνήθηκε να υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών, ο Βενιζέλος αποφάσισε να πάρει πίσω το χαμένο έδαφος με στρατιωτική σύγκρουση. Τηλεγράφησε στον Λόιντ Τζόρτζ ανακοινώνοντας την εκστρατεία και ζητώντας βρετανική στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη.
Η υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών στις 10 Αυγούστου 1920 Στις φιλοδοξίες του για μια μεγάλη Ελλάδα ο Βενιζέλος οραματίζονταν και την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως. Ελληνική αποστολή μετέβη στο Λονδίνο για να συζητήσει την έκθεση. Είναι φοβερό σε ποιο βαθμό η Αγγλία αναμειγνύονταν στις υποθέσεις του πολέμου στην Μικρά Ασία και σε τι βαθμό οι Έλληνες την συμβουλεύονταν πριν από οποιαδήποτε κίνηση. Οι Βρετανοί, όμως, δεν υποσχέθηκαν τίποτα το οριστικό στους Έλληνες, οι οποίοι έφυγαν αισθανόμενοι, ότι, ήδη, είχαν αφοσιωθεί μόνοι τους στην εκστρατεία. Πέντε μέρες αργότερα, ο ελληνικός στρατός κινήθηκε προς επίθεση. Όταν οι Έλληνες αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη, ο Χόρτον έγραψε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ: «Αυτή είναι η δεύτερη εκστρατεία των Συρακουσών», αναφερόμενος στον πόλεμο κατά των Συρακουσών το 413 π.Χ. που οδήγησε στην εκκένωση του αθηναϊκού ταμείου και απάλειψε την Αθήνα ως ηγέτιδα δύναμη του τότε κόσμου. Το Νοέμβριο του 1920, οι εκλογές έφεραν πίσω τον Κωνσταντίνο στην εξουσία. Όταν ο Βενιζέλος είδε τις άγριες βασιλικές διαδηλώσεις στην Αθήνα και αναγνώρισε ότι έχασε, παραιτήθηκε. Ο Χόρτον έγραψε σε μία έκθεση του προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ: «Η ανατροπή του Βενιζέλου, του μεγάλου αφοσιωμένου της Ελλάδας προς την Ευρώπη και την Αμερική και η επαναφορά του αναξιόπιστου βασιλιά αποτελεί την αρχή του τέλους». Είχε δίκαιο. Οι Βρετανοί πήραν πίσω τα όσα συμφώνησαν με τον Βενιζέλο. Η αιτιολογία που έδωσε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ με τους λόγους του ήταν, ότι η Βρετανία δεν βοήθησε του Έλληνες στη Σμύρνη και απέφυγαν να παραχωρήσουν την Κύπρο στην Ελλάδα, διότι ο βασιλιάς επανήλθε στην εξουσία. «Έχουμε έναν μονάρχη, ο οποίος καταφερόμενος εναντίον των συμφερόντων και των επιθυμιών της χώρας του και του λαού του για προσωπικούς λόγους προσπάθησε να πετάξει τη χώρα του στη πλευρά του εχθρού με αποτέλεσμα να χάσει. Η επάνοδος του Κωνσταντίνου, ως εκ τούτου, καταργεί όλες τις συμμαχικές προσφορές προς την Ελλάδα και ακυρώνει όλες τις νόμιμες υποχρεώσεις» δήλωσε ο Τσόρτσιλ, προσθέτοντας «οι ηθικοί δανειστές δεν ανταποκρίνονται σε καθημερινή βάση». Το αποτέλεσμα: οι βενιζελικοί αξιωματικοί αντικατεστάθησαν με έμπιστους βασιλικούς. Σ’ αυτή τη φάση πολλές μονάδες αφέθησαν χωρίς αξιωματικούς. Ο Χόρτον, έγραφε στον Στέιτ Ντιπάρτμεντ: «Είμαι απόλυτα σωστά πληροφορημένος ότι ακόμα και αυτή την τελευταία στιγμή, ο ελληνικός στρατός θα μπορούσε να κρατηθεί και να επαναφέρει την κατάσταση, αλλά οι έλληνες αξιωματικοί που εξέφρασαν αυτήν την επιθυμία και τη δυνατότητα να το κάνουν, τους δόθηκε διαταγή να αποστρατευθούν». Ένας από αυτούς τους Στρατηγούς ήταν ο Χατζηανέστης, διοικητής του Ελληνικού Στρατού στη Θράκη, του οποίου ο διορισμός ως Αρχιστράτηγου του Ελληνικού Στρατού στη μικρά Ασία ήταν ατυχής για την καταρρέουσα Σμύρνη. Παγκοσμίως εμπιστεύετο ότι ήταν ανισόρροπος. Γράφτηκε, ότι είπε, πως τα πόδα του είναι φτιαγμένα από γυαλί. Αξιωματικοί ομόφωνα στις αναφορές τους έλεγαν ότι αυτός δεν κάνει για Διοικητής. Ο Χατζηανέστης απέτυχε. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1922, η ελληνική κυβέρνηση τοποθέτησε τον στρατηγό Τρικούπη να διοικήσει τον ελληνικό στρατό στη μικρά Ασία μη γνωρίζοντας ότι ήδη είχε περικυκλωθεί από τους Τούρκους. Την ίδια μέρα, ο Χόρτον άρχισε να γράφει μια σειρά από τηλεγραφήματα προς τον υπουργό Εξωτερικών, ζητώντας άδεια να μεσολαβήσει με την κυβέρνηση στην Άγκυρα για γενική αμνηστία, ικανή να επιτρέχει την αποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων. «Πρόσφυγες γέμισαν την πόλη και ο πανικός μεγάλωνε», έγραφε. «Για όνομα της ανθρωπότητας και την διασφάλιση των αμερικανικών συμφερόντων σας ικετεύω (beg you) να επιτρέχετε βήματα προς την κατεύθυνση της μεσολάβησης, η οποία μπορεί να προλάβει πιθανή καταστροφή της πόλης». Τα τηλεγραφήματα του έφτασαν στον William Phillips, που εκτελούσε καθήκοντα βοηθού υπουργού Εξωτερικών. Ο μειλίχιος αυτός διπλωμάτης έβλεπε τα πράγματα διαφορετικά. Ο Φίλιπς, έγραψε στον πρόεδρο Harding: «Έχω κι άλλο μήνυμα από τον Γενικό Πρόξενο Χόρτον. Μου φαίνεται θα ήταν σοφό να προσδιορίσουμε τις θέσεις μας για την προστασία Αμερικανών υπάρξεων και της αμερικανικής περιουσίας. Δεν νομίζω, ότι η κατάσταση δικαιολογεί την ανάληψη μας του ρολού του εθελοντή μεσολαβητού». Είναι φοβερό, όταν σκέφτομαι τα ωφέλημα αποτελέσματα από την πρόταση Χόρτον, αν γινόταν αποδεκτή. Στις 9 Σεπτεμβρίου, ο λαός της Σμύρνης έβλεπε το κύριο ελληνικό στήριγμα, το μοναδικό τους αμυντικό σύστημα κατά των Τούρκων, να περνά από την πόλη και να φεύγει. Οι Έλληνες πήγαιναν στο Τσεσμέ απ’ όπου και αναχωρούσαν για την Ελλάδα. Μια τραγική φιγούρα της όλης εικόνας της καταστροφής της Σμύρνης ήταν η παρουσία των πολεμικών πλοίων των μεγάλων δυνάμεων, πλέοντας αδιάφορα στο λιμάνι προφανώς για την προστασία των ζωών των δικών τους πολιτών. Ο στόλος των μεγάλων δυνάμεων που έμεινε ‘άπραγος καθώς οι Έλληνες Χριστιανοί σφάζονταν στην προκυμαία της Σμύρνης τον Σεπτέμβριο του 1922. Για την πυρκαγιά και την καταστροφή της πόλης, ο Χόρτον έγραφε: «Μια ενιαία διαταγή από τους διοικητές των πολεμικών πλοίων, ένας κενός πυροβολισμός προς την πλευρά των Τούρκων θα μπορούσαν να σταματήσουν το ολοκαύτωμα». Οι σύμμαχοι διοικητές δεν πήραν μια τέτοια απόφαση. Οι λόγοι για τους οποίους δεν έδρασαν βρίσκεται στην δεκαετία πριν τις καταστροφές της Σμύρνης. Το 1901, ένας Γερμανός εμπειρογνώμονας είχε αποφανθεί, ότι τα πετρέλαια της Μοσούλης ήσαν τα πιο πλούσια στον κόσμο. Ιστορικοί επίσης επεσήμαναν, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κήρυξαν τον πόλεμο επί της Τουρκίας. Κάποιος έγραφε: «Αυτή η στάση από της πλευράς της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών υπολογίσθηκε από τα εμπορικά αμερικανικά συμφέροντα στην Τουρκία». Ένας άλλος έγραφε: «Τα χρόνια 1919 – 1923 ήσαν τόσο κρίσιμα για την ιστορία της Μικράς Ασίας, ώστε δύο Αμερικανοί επίσημοι αντιτάχθηκαν στη χρήση δυνάμεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την εξάσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Η δύναμη της συνείδησης από την μία και η πραγματικότητα από την άλλη». Αυτοί ήσαν αντίστοιχα οι Χόρτον και Bristol. Ο Mark L. Bristol ήταν ο διοικητής Ναύαρχος του Αμερικανικού Στόλου στα τουρκικά νερά και ο Ύπατος Αμερικανός Αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη. Ο Χόρτον, δια της καριέρας του είχε εργασθεί σκληρά για την προβολή των αμερικανικών επιχειρηματικών συμφερόντων. Κατάφερε ώστε η STANDARD OIL να οικονομήσει χιλιάδες δολάρια από παράνομους φόρους. Όμως, ο Χόρτον, δεν πίστευε στην ουδετερότητα σε περιστάσεις υψηλής ηθικής σοβαρότητας, όταν κινδύνευαν ζωές. Υπάρχουν πολλές καταθέσεις προς την κατεύθυνση αυτή από Τούρκους τους οποίους βοήθησε ο Χόρτον. Αλλά ο Bristol θεωρούσε, ότι ήταν στα καθήκοντα του να στείλει τους δημοσιογράφους και το προσωπικό του Ναυτικού να καλύψουν οποιαδήποτε τουρκική άσχημη μεταχείριση επί των Χριστιανών. Στόχος ήταν να κερδίσει την ευμένεια των Τούρκων με σκοπό να επικυρωθούν οι παραχωρήσει Bristol. Επιβλήθηκαν εντολές φίμωσης επί του Χόρτον και άλλων που ήσαν μάρτυρες των γεγονότων, μέχρις ότου επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χωρίς αμφιβολία ο Bristol έκανε πατριωτική πράξη, σύμφωνα με τα πιστεύω του. Όταν δίνω αυτές τις ομιλίες δεν συνηθίζω να κάνω λόγο για τη δουλειά του πατέρα μου να σώσει ζωές, διότι δεν θα ήταν σωστό από την κόρη του. Αλλά είπα στον εαυτό μου: Γιατί όχι. Αυτά είναι γεγονότα και γιατί να τα αποκρύψω; Ακόμη και σήμερα στο αεροπλάνο, στο παντοπωλείο, στις παραλίες, άτομα που ακούν το όνομα Χόρτον μου λένε πως οι ίδιοι ή οι συγγενείς τους έχουν σωθεί από αυτόν. Κάποιον που συνάντησα σε ελληνικό νησί μου είπε πως ο Χόρτον έβαλε εκατοντάδες αμερικανικές σημαίες σε ψαρόβαρκες. Είπε στο πλήθος γυναικών και παιδιών να τον συναντήσουν σε κάποιο σημείο, στο λιμάνι, όπου τους έβαλε σε βάρκες που συνήθως τους μετέφεραν στα νησιά.
Ο Τουρκικός στρατός μπαίνει στην Σμύρνη το 1922. Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη η σκηνή έγινε φρικτή. Βιασμοί, δολοφονίες και ληστείες ήταν κοινά. Ο Χόρτον παρακολουθούσε τους Τούρκους μπροστά από το αμερικανικό Προξενείο που το κατέβρεχαν – τι ειρωνεία –με αρκετό πετρέλαιο. Όταν η φωτιά αγκάλιασε το κτίριο, ήταν καιρός να το εγκαταλείψει μεταξύ των οποίων και ένας μη ακριβής αριθμός συγγενών, φίλων και άλλων, που πολλοί από αυτούς δεν ήσαν Αμερικανοί πολίτες. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσω, ότι ένας αριθμός κτιρίων, που άνηκαν σε αμερικανικές φιλανθρωπικές οργανώσεις, παραδόθηκαν στο πυρ, καθώς και το σπίτι του Χόρτον με όλα τα υπάρχοντα του, ενώ τα κτίρια της STANDARD OIL δεν έπαθαν τίποτα. Τα φρουρούσαν ένοπλοι ναύτες, που είχαν φθάσει μόνο εκεί. Καθώς το πλοίο είχε βάλει πλώρη για την Αθήνα ο Χόρτον έγραφε: «Μία από τις άσχημες εντυπώσεις που απεκόμισα από την Σμύρνη ήταν το αίσθημα του αίσχους που ανήκει στο ανθρώπινο γένος». Σύγκρινε την καταστροφή της Σμύρνης με αυτή της Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους, σημειώνοντας «στην καταστροφή της Καρχηδόνας δεν υπήρχε στόλος με χριστιανικά πολεμικά πλοία κοιτάζοντας την κατάσταση για την οποία υπεύθυνες ήσαν οι κυβερνήσεις τους». Έκτοτε, πρόσφυγες, μου είπαν, ότι μέσα στις τρομερές μνήμες τους συμπεριλαμβάνεται και ο θόρυβος από την χορευτική μουσική που έρχονταν από τα πολεμικά πλοία των συμμάχων στο λιμάνι της Σμύρνης. Βλέποντας το τελευταίο κληροδότημα της βυζαντινής αυτοκρατορίας ο Χόρτον συνεχίζει: «Η παρουσία αυτών των πολεμικών πλοίων στο λιμάνι στης Σμύρνης, το σωτήριος έτος 1922, βλέποντας την τελευταία σκηνή των χριστιανών στην Τουρκία, ήταν η πιο άσχημη και η πιο σπουδαία εικόνα της όλης ιστορίας». Παρά την πολιτική Bristol να αγνοήσει την απώλεια ψυχών με σκοπό να προβάλει τις προσωπικές του φιλοδοξίες, κάποιος δεν θα πρέπει να παραβλέψει την αποτελεσματικότητα με την οποία Αμερικανοί αξιωματικοί του Ναυτικού βοήθησαν στην διάσωση ανθρωπίνων υπάρξεων. Ναύτες πήραν πρόσφυγες στα πλοία τους για δύο μέρες, παρά την αμερικανική πολιτική τους ανάμιξη. Υπερτέρησαν μόνο οι Ιαπωνέζοι έμποροι, οι οποίοι πέταξαν τα εμπορεύματα τους από τα πλοία με σκοπό να περισυλλέξουν θύματα. Όταν ο Χόρτον έφθασε στην Αθήνα έλαβε μερικά τηλεγραφήματα από άτομα του Ναυτικού, που του έλεγαν ότι έστελναν πρόσφυγες και ζητούσαν την βοήθεια του κατά την άφιξη τους. Τους βοήθησε όλους, βρίσκοντας τους τροφή και κατάλυμα και στη συνέχεια έφυγε για την Ουάσιγκτον, όπου κατέθεσε σε ακροαματική διαδικασία του Κογκρέσου. Οι μεγάλες δυνάμεις δούλευαν για τη διάσκεψη ειρήνης στη Λωζάνη. Του Χόρτον οι ενέργειες γι αυτή τη Συνθήκη δεν είναι γνωστές τόσο καλά σήμερα, αλλά είναι γνωστές ως μία από τις μεγαλύτερες μάχες της ζωής του. Ο Χόρτον υποστήριζε ότι η Συνθήκη δεν έπρεπε να εγκριθεί χωρίς πρόνοια για την πατρίδα και την ασφάλεια των Αρμενίων, ακόμη μειώσεις για τις απώλειες, συμπεριλαμβανομένων και των Αμερικανών με τη διαβεβαίωση, ότι όλα τα απαχθέντα κορίτσια των χριστιανών, να επιστρέψουν και όρο, ότι οι Τούρκοι να ομολογήσουν και να καταγγείλουν τα εγκλήματα τους. η διασκεψη της λοζανης προχωρησε Ο αντιπρόσωπος της έκανε έκκληση για την σύσταση πατρίδας για τους Αρμένιους, αλλά απορρίφθηκε μπροστά στην τουρκική αντίδραση. Τα προσωπικά, οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων, που είτε είχαν, είτε ήλπιζαν να έχουν επενδύσεις στη Μικρά Ασία καθοδήγησαν τους αντιπροσώπους τους να δουν αυτά τα συμφέροντα προστατευόμενα πλήρως. Η ιστορία της STANDARD OIL λέγει: «Ένας από τους αντιπροσώπους στη Λοζάννη χτύπησε τη γροθιά του πάνω στο τραπέζι και είπε: «Είμαστε εδώ για αυτές τις καταραμένες μειονότητες ή είμαστε εδώ για να κοιτάξουμε μετά από αυτά τα δικά μας συμφέροντα;» Μέλη του γκρουπ CHESTER ήταν επίσης, εκεί αλλά τίποτε δεν βγήκε στο τέλος, γιατί οι Βρετανοί πήραν την Μοσούλη πριν από αυτούς. «Μπορείς να καταλάβεις πόσο σημαντικό είναι το πετρέλαιο» έγραφε ο Χόρτον στη μητέρα του από την Ουάσιγκτον. «Όταν οι ειδικοί ανακοίνωσαν ότι υπάρχει αρκετό στις ΗΠΑ για 20 μόνο χρόνια και ότι ολόκληρος ο πολιτισμός εξαρτάται από αυτό. Ακόμη και τα πολεμικά μας πλοία κινούνται με πετρέλαιο. Είμαι σχεδόν έτοιμος να παραδεχθώ ότι το χρειαζόμαστε. Αλλά πιστεύω πως θα μπορούσαμε να το έχουμε με λιγότερο εγκληματικούς τρόπους. Δεν θα ανάψει σωστά όταν ανακατέψεις πετρέλαιο με αίμα και μυρίζει πολύ ο καπνός από καμένες εκκλησίες και βίβλους». Συνέχιζε να γράφει και να εργάζεται για την αλλαγή της κατάστασης, που θεωρούσε αμφίβολη κατά τη διάρκεια και μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λοζάννης για την οποία γνωρίζω λίγα. Έφτιαξε λόμπι για τις χριστιανικές μειονότητες και σύντομα κυκλοφόρησε βιβλίο με τίτλο «Η κατάρα της Ασίας» που καταγράφει λεπτομερώς τις θηριωδίες και τις σφαγές, ελπίζοντας σε κάποια αποτελέσματα. Ταξίδεψε στη χώρα κάνοντας διαλέξεις με την Εγγύς Ανατολή και μαζεύοντας χρήματα για τα θύματα. Αγαπούσε πολύ να τελειώσει τις διαλέξεις του με τα ακόλουθα λόγια δείχνοντας σλάιτς με τη λυχνία της Εκκλησίας από την Πέργαμο: «Πρέπει να φέρουμε τους εαυτούς μας στη σκέψη των ημερών του Αγίου Ιωάννου και να φανταστούμε ένα κερί να ανάβει σε κάθε μια από αυτές; Πρέπει να φανταστούμε ότι όλα έχουν σβήσει, ένα προς ένα, χρόνια πριν και το ένα να καιγόταν σταθερά και λαμπρά μέχρι το Σεπτέμβριο του 1922;» Ο Χόρτον πάντοτε έκλεινε τις διαλέξεις του, προσθέτοντας τις πόλεις, τα ονόματα τους, που αυτός σκεπτόταν, προσφέροντας περισσότερο μεγαλείο από όλες τις ποιήσεις στον κόσμο: Έφεσος Σάρδεις Θυάτειρα Λαοδεικεία Πέργαμος Φιλαδέλφεια Σμύρνη Όσο για μένα, μία αντανάκλαση θα με ανακουφίζει στο υπόλοιπο της ζωής μου και ελπίζω μετά θάνατον: «Οποιεσδήποτε παραλείψεις μπορεί να έχω κάνει, αλλά τα χέρια μου δεν φέρουν χριστιανικό αίμα και ποτέ δεν πρόδωσα τον Χριστό μου για τα τριάκοντα αργύρια» Nancy Horton 23 Φεβρουαρίου 1992, Σύνδεσμος με τα νέα της Νανσυ Χορτον από το σπίτι της στη Βούλα Αττικής στην Αθήνα το Σεπτέμβριο 2015. Το ακόλουθο είναι ένα μήνυμα από την Πατρίτσια, δισέγγονη του George Horton: Date: 16 Oct 2009 Time: 02:06:06 Remote User: Comments This site is a great tribute to your family! Patricia (Great-Great Grandaughter of George Horton) Σημείωση: Δεκέμβριος 09 Η Νάνση Χόρτον παρέδωσε μία ακόμα ομιλία σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε προς τιμή του Πατέρα της George Horton και του Ιαπωνικού λαού που συνέβαλαν στην διάσωση χιλιάδων Ελλήνων κατά την Μικρασιατική καταστροφή το 1922. Η εκδήλωση οργανώθηκε από τον Σύλλογο Μικρασιατών Καβάλας με την υποστήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Καβάλας, Ξάνθης και Δράμας, το καλοκαίρι του 2009. 2/20/2016 We regretfully announce the death of Nancy Horton that happened in Athens at Hospital YGEIA on Thursday morning the 18th of February 2016, There will be an Ecclesiastic ceremonial at the Anglican Church, Fillellinon street in Athens, 11 am the 5th of March. Her body will be sent by plane to US to her family. The death of Nancy Horton. Σε συνέχεια της ανακοίνωσης του Θανάτου της Nancy Horton πληροφορήθηκα ότι η τελετή θα γίνει στην Αγγλικανική Εκκλησία Φιλελλήνων το πρωί 11.00 στις 5 Μαρτίου. http://mikrasiatis.gr/%CF%83%CE%BC%CF%8D%CF%81%CE%BD%CE%B7-%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%82/ |
The infamy of a great betrayalThe infamy of a great betrayal